Więcej o historii
Historia kościoła Św. Michała Archanioła w Radomiu, Illinois nierozerwalnie łączy się z początkami osadnictwa i powstaniem parafii na tych terenach. Radom został założony na terenach należących do Centralnej Kolei Illionois (Illinois Central Rail Road ICRR) przez które przebiegała sieć łącząca Nowy Orlean z Atenami, Illinois, a następnie prowadząca do Chicago. Po zakończeniu budowy trakcji kolejowej w 1856 roku historia Radomia łączy się z gen. Johnem B. Turchinem, weteranem Wojny Secesyjnej, zatrudnionym przez ICCR jako zarządca majątku należącego do spółki w południowym Illinois. Intensywny rozwój kolei, dostępność rozległych terenów żyznej ziemi oraz jedna z największych fal emigracyjnych Polaków w historii Stanów Zjednoczonych zainspirowały w 1873 roku gen. Turchina do założenia osady na terenach należących do spółki. 12 lat później Radom liczył ponad 500 rodzin, z których większość stanowili Polacy.
Od pierwszych dni założenia Radomia, religia odgrywała niezwykle istotną rolę w życiu osadników, którzy często zwracali się w modlitwach do Św. Michała Archanioła prosząc o wstawiennictwo i ochronę. Stąd też nowopowstała parafia jako patrona obrała właśnie Św. Michała Archanioła, już w 1874 roku wznosząc pierwszy drewniany kościół o prostej, jednonawowej konstrukcji. Kościół był położony na skrzyżowaniu ulic Main i Third, w miejscu będącym obecnie częścią terenu parafii. Kościół został wzniesiony wysiłkiem mieszkańców, a głównym konstruktorem został Maciej Dudzik. W tym samym roku, dzięki darowiźnie Henryka Ludwiga, parafia wzbogaciła się o teren przeznaczony na cmentarz parafialny, znajdujący się w odległości około mili na południowy wschód od kościoła.
Pierwszym proboszczem parafii został rodowity wilnianin ks. Józef Musielewicz. Następnie o rozwój parafii w ostatnich dekadach XIX wieku dbali kolejni proboszczowie, m.in.: ks. Szulak, ks. Kandyd Kozłowski, ks. Teodor Gieryk, ks. Klocke.
Po zakończeniu budowy kościoła, rozrastająca się społeczność Radomia została wzbogacona o szkołę podstawową. Dwie klasy uczniów i uczennic rozpoczęły naukę w nowym budynku szkoły posadowionym na terenie parafii w 1878 roku. Nauczaniem zajęły się zakonnice ze Zgromadzenia Sióstr Miłosierdzia, a po dwóch latach zastąpiły je Siostry Szkolne de Notre Dame. W 1898 roku stale rosnąca liczba uczniów sprawiła, że zbudowano nowy dwupiętrowy, czteroklasowy, ceglany budynek, w którym szkoła działała do 1966 roku.
Ponadto, na potrzeby sióstr powstał w parafii duży budynek, służący jako dom zakonny, a następnie po rozbudowie jako internat dla dzieci z wiejskich rodzin, które mieszkały zbyt daleko, aby codziennie dojeżdżać do szkoły. W 1941 roku budynek ten spłonął.
Rozrastająca się parafia, oraz większe potrzeby duchowe mieszkańców sprawiły, iż w 1887 roku Ojcowie Franciszkanie założyli w Radomiu klasztor z kilkoma księżmi na miejscu. Owocem ożywionego życia religijnego parafii były liczne powołania do stanu duchownego miejscowych, młodych mężczyzn. Na kapłanów wyświęcono mi.in: ks. Tadeusza Wołoszyka, O. F. M., ks. Stanisława Kubiaka, ks. Ferdynanda Pawłowskiego, O. F. M., ks. Stanisława Pawłowskiego, O. F. M., ks. Łukasza Pedtke, O. F. M., ks. Stanisława Czerniejewskiego, ks. Ryszarda Smneka, O. F. M., Rt. Ks. Msgr. Józefa Pawłowskiego i ks. Zygmunta Ceglenske.
Mało znanym faktem jest, iż Radom jako pierwsza miejscowość w regionie posiadał szkołę średnią. Liceum zostało założone przez ks. X. J. Wollowskiego, który prowadził zajęcia w dużym, dwupiętrowym budynku z drewna, zlokalizowanym na północ od dworca Illinois Central po wschodniej stronie torów. Projekt ten został niestety przerwany po roku działalności ze względu na brak finansowania.
W 1914 roku Zakon Braci Franciszkanów przekazał Parafię św. Michała pod opiekę świeckich księży diecezji Belleville, proboszczem został ojciec Stanisław Czerniejewski. Jego kadencja przypadła na trudne lata związane z I wojną światową. W tym też czasie rosnąca populacja parafian sprawiła, iż pierwszy drewniany kościół okazał się zbyt mały by pomieścić wszystkich wiernych. Ponadto zły stan techniczny starego kościoła przyspieszył decyzję o konieczności budowy nowego budynku kościelnego. Rozpoczęte w 1914 prace trwały aż dekadę ze względu na trudności ekonomiczne mieszkańców i czasy recesji.
Nowy, większy, murowany kościół, który obecnie możemy zobaczyć w Radomiu został poświęcony 30 września 1924 roku. Dzień poświęcenia w kronice opracowanej z okazji 100-lecia Radomia autor opisuje w następujący sposób:
„…30-go września, 1924, przy licznym udziale kleru i wiernych, Przew. Ks. Biskup H. Althoff dokonał poświęcenia nowego kościoła św. Michała Arch. Solenną Mszę św. odprawił ks. Prałat Andrzej Janiszewski. Kazanie polskie wygłosił ks. Jan Zwierzchowski z Chicago. Dla wygody biorących udział kolej Illinois Central raczyła zatrzymać wszystkie pociągi przy stacji radomskiej. Około pięćdziesiąt księży zjechało na tę uroczystość. Dzień ten zalicza się do najuroczystszych w dziejach parafii św. Michała.”
Nowy kościół był wówczas największym budynkiem sakralnym w południowym Illinois, mieszcząc ponad 1200 osób (700 miejsc siedzących). W kolejnych latach funkcjonowania parafii średnia liczba wiernych wynosiła około dwustu pięćdziesięciu rodzin. Taka sytuacja miała miejsce do lat 70 XX wieku, kiedy to rozwój mechanizacji rolnictwa i zmniejszająca się opłacalność produkcji rolnej spowodowały stopniową depopulację miejscowości i spadek liczby parafian.
Obecna populacja Radomia, to wg danych spisu powszechnego z 2020 roku 183 mieszkańców (2020 Decennial Census). Kościół Św. Michała Archanioła pozostaje miejscem modlitw dla ostatnich potomków polskich osadników, jednak obecnie liturgia sprawowana jest wyłącznie w języku angielskim, a o polskiej przeszłości radomskiego kościoła świadczą już tylko napisy na kościelnych witrażach, nazwiska parafian widniejące w księgach parafialnych oraz nazwiska ostatnich, zamieszkujących Radom potomków naszych rodaków.
Więcej o kościele
Obecny kościół zbudowany jest na planie prostokąta o wymiarach 18 m (60 stóp) szerokości i 45 m (156 stóp) długości. Jest jednonawową, ceglaną konstrukcją w stylu rzymsko-bizantyjskim. Do budowy dwuspadowego dachu użyto 32 ton stali, dach wewnątrz nie ma belek podtrzymujących. Najwyższy punkt wewnątrz kościoła mierzy 10 m (33 stopy) od podłogi, zewnętrzne ściany sięgają 6,7 m (23 stóp) ponad fundamenty, a wieża dzwonnicy wznosi się na 27,4 m (90 stóp).
W wieży dzwonnicy znajdują się cztery zakupione przez parafię w latach 1887-1924 dzwony. Pierwszy dzwon ma masę 84 kg, drugi 272 kg, trzeci 158 kg a czwarty 458 kg, wszystkie zostały wykonane przez firmę Hy. Stuckstede Bell Foundry Co., St. Louis, Mo.
Ściana frontowa łączy się ze ścianą wieży dzwonnicy umieszczonej nad wejściem głównym do kościoła. Do świątyni prowadzi troje drzwi, nad środkowymi znajduje się okrągłe okno z witrażem, nad bocznymi po trzy okna łukowe, w których umieszczono witraże z motywami ozdobnymi. W wieży znajduje się klatka schodowa z drewnianymi schodami prowadzącymi na chór muzyczny, gdzie zostały umieszczone organy.
Wnętrze kościoła zwieńczone jest sklepieniem kolebkowym. Ściany i sufit utrzymane są w jasnych, niemal białych kolorach. Ściany boczne ozdobione są witrażami okiennymi przedstawiającymi sceny z Ewangelii oraz płaskorzeźbami poszczególnych stacji Drogi Krzyżowej.
W prezbiterium znajdują się trzy ołtarze – jeden główny i dwa poboczne. W ołtarzu głównym umieszczona została postać Jezusa Ukrzyżowanego oraz polichromowane postaci aniołów. Z lewej strony ołtarza głównego znajduje się polichromowana rzeźba patrona kościoła – Michała Archanioła.