Więcej o historii
Miejscowość Dodge położona jest w stanie Wisconsin, w hrabstwie Trempealeau, 10 mil od Missisipi, granicznej rzeki ze stanem Minnesota. W Dodge – Pine Creek znajduje się kościół pw. św. Wacława i Najświętszego Serca Jezusa. Historia tego miejsca rozpoczęła się w około 1860 roku, gdy w okolicy pojawili się pierwsi rzymskokatoliccy osadnicy, którzy przybyli do Stanów Zjednoczonych z Europy Środkowo-Wschodniej. Wśród nich były osoby pochodzenia kaszubskiego oraz czeskiego. W 1860 roku w okolicach Dodge zamieszkała rodzina Paula Rudnicka, Paula Libery oraz Antona Zabinskiego. W kolejnych latach dołączyły do nich rodziny Michaela Cyrzana i Mathiasa Broma. O wyborze nowego miejsca do życia zadecydowała bliskość handlowego miasta – Winona, które znajdowało się po drugiej stronie rzeki Missisipi. Znaczenie miała również stale powiększająca się w okolicy społeczność osób przybyłych w Europy Środkowo-Wschodniej, w tym przede wszystkim Kaszubów. W początkowym okresie, osadników nie było stać na uprawianie roli, stąd mężczyźni podejmowali pracę m. in. w tartakach i magazynach ze zbożem, a kobiety pracowały jako praczki. W całym hrabstwie Trempealeau nie było ani jednej katolickiej świątyni, a społeczność osadników mogła jedynie liczyć na nieregularne wizyty przyjezdnych księży, którzy przyjeżdżali raz na kilka tygodni, a czasami co kilka miesięcy. Duchowni, po trudach dotarcia do miejscowości, odprawiali msze w domach rodziny Libery czy Brezinskich. W ten sposób narodziła się wspólnota wyznaniowa, która dała podstawę parafii.
Parafia powstała w 1862 roku. Początkowo powołano parafię pod wezwaniem św. Wacława, patrona Czech. Ze względu na to, iż większość wspólnoty stanowili Kaszubi w późniejszym okresie świątyni dodano, bardzo popularny na terenie Kaszub, tytuł – Najświętszego Serca Pana Jezusa. Jest to jedyny kościół w Stanach Zjednoczonych posiadający dwa wezwania.
7 lutego 1864 roku Paul i Antonina Libera podarowali 10 akrów ziemi pod budowę świątyni. Niektóre źródła podają, iż formalnie parafia powstała dopiero w 1864 roku. Niedługo potem na szczycie wzgórza powstał niewielki, drewniany budynek o konstrukcji szkieletowej. Gdy świątynia spłonęła, nowy proboszcz, ks. Adolf Snigorski, 10 maja 1875 roku rozpoczął budowę obecnego kościoła.
Wśród założycieli wspólnoty byli m.in. Paul i Antonina Libera, Mathias i Elisabeth Brom oraz Maryanna Zabinski. Nazwiska te widnieją na nagrobkach, na cmentarzu znajdującym się na wzgórzu, za kościołem pw. św. Wacława i Najświętszego Serca Jezusa.
Istotną rolę w rozwoju parafii odegrali księża i zakonnice. Pierwszym stałym proboszczem został ks. Florentine Zadzioski, który przybył do miejscowości w 1866 roku. Swoją posługę pełnił przez dwa lata, gdy został zastąpiony przez ks. T. Wenglikowskiego. W 1871 roku proboszczem na dwa lata został ks. P. Musielewicz, a w następnych latach proboszczami byli ks. Erasmus Bratkiewicz (1873-1874), ks. Adolphus Snigorski (1874-1878), ks. Dominik Majer (1878-1884), ks. Raphael Tomaszewski (1885-1887 oraz 1889-1890), ks. Roman Guzowski (1887-1889 oraz 1890-1895), ks. T. Lugowski (1895-1898), ks. Andrew Gara (1898-1901), ks. James Korczyk (1901-1904), ks. prałat Jacob (James) Gara (1904-1937), ks. Charles Achtelik (1938-1942), ks. Francis Piekdarski (1942-1943), ks. Francis Brzostowicz (1943-1948), ks. Florian Marmurowicz (1948-1949), ks. Stanley Krakowiecki (1949-1959), ks. Augustine Sulik (1959-1969), ks. Matthew Molinaro (1969-1971), ks. Edwin Stanek (1971-1982), ks. John Beckfelt (1982-1988), ks. Raymond Pedretti (1988-1994), o. Finucan (1994-1996), ks. Robert Polcyn (1996-2005), ks. Maddu Bala Swamy (2005-2006), ks. Amalraj Arockiam (2006-2010 oraz od 2012 roku), ks. Joseph O-Hara (2010-2012). Obecnie proboszczem jest ks. Kyle Laylan.
Nauka w duchu katolickim była dla wspólnoty bardzo istotna, w związku z tym podjęto decyzję o budowie szkoły. Murowany budynek został ukończony w 1890 roku. Na zdjęciu z 1900 roku obok kościoła widoczne są budynki plebanii, szkoły oraz klasztoru. W początkowym okresie funkcjonowania szkoły brakowało nauczycieli. Sytuacja poprawiła się w 1898 roku wraz z przybyciem do Pine Creek sióstr św. Franciszka z Asyżu ze zgromadzenia zakonnego w stanie Wisconsin, w archidiecezji Milwaukee. W 1949 roku nauczanie w szkole rozpoczęły siostry ze Zgromadzenia Sióstr św. Józefa Trzeciego Zakonu św. Franciszka z Asyżu, znajdującego się w Stevens Point, w stanie Wisconsin. Budynki plebanii, szkoły oraz klasztoru zostały rozebrane w 1961 roku. Na ich miejscu powstała grota z figurką Matki Boskiej oraz parking. 10 listopada 1961 roku poświęcono nowy budynek, który łączył funkcję klasztoru i szkoły. Ziemię pod nową inwestycję podarowała rodzina Kujaków. Szkoła funkcjonowała w tym miejscu do 1976. Dzisiaj znajduje się tam plebania.
Więcej o kościele
Powstał murowany kościół z cegły, jednonawowy, wybudowany na planie prostokąta z wysuniętą, wysoką dzwonnicą, na rzucie kwadratu. Bryła kościoła, jak i dwukondygnacyjna dzwonnica są opięte uskokowymi szkarpami. Frontowa ściana budynku i ściany boczne przeprute są wąskimi oknami zamkniętymi ostrołukowo, z ostrołukowymi opaskami. Kościół obiega wydatny gzyms, a cała budowla kryta jest dwuspadowym dachem. Od frontu schody prowadzą do narteksu w wieży. Wejście tworzą dwuskrzydłowe drzwi, nad nimi znajduje się archiwolta półkolista ostrołukowa, nad nią półkolista opaska z krzyżem. Pośrodku wieży umiejscowione jest podwójne witrażowe okno zakończone opaską. Nad nim znajduje się tablica ze skrótem łacińskiej dewizy: A.M.D.G. (Ad maiorem Dei gloriam ? na większą chwałę Bożą) i napis: Ku czci Najświętszego Serca Pana Jezusa i Sgo (świętego) Wacława M. (Męczennika). W drugiej, mniejszej części wieży, mieszczącej dzwony, umiejscowiono ostrołukowe okna. Dzwonnica kryta jest iglastym hełmem.
We wnętrzu kościoła sklepienie jest spłaszczone i półokrągłe, a ściana tęczowa zakończona ostrołukowo. Na sklepieniu są malowane chrześcijańskie emblematy. Od wejścia do kościoła znajdują się ?klucze św. Piotra?, zgodnie ze słowami Jezusa skierowanymi do św. Piotra: ?I tobie dam klucze królestwa niebieskiego; cokolwiek zwiążesz na ziemi, będzie związane w niebie, a co rozwiążesz na ziemi, będzie rozwiązane w ??, symbolizują jego władzę w sprawie życia wiecznego i doczesnego. Dalej namalowany jest emblemat z narzędziami stolarskimi należącymi do św. Józefa z jego atrybutem, białą lilią. Za tym emblematem znajduje się kolejny, z symbolami męczennika – św. Wacława, patrona Czech, księcia pochodzącego z dynastii Przemyślidów. Symbolami św. Wacława są: książęca korona, rycerska tarcza i sztylet, którym został zamordowany. Ostatni emblemat, związany z miłosierdziem Bożym, przedstawia Serce Jezusa z fragmentem korony cierniowej i krzyżem na tle płomieni. Na sklepieniu prezbiterium namalowane są dekoracyjne ?żebra?, naśladujące gotyckie sklepienie.
W neogotyckim, architektonicznym ołtarzu głównym ustawione są figury. Pośrodku ołtarza w niszy postać Chrystusa wskazującego na swoje otoczone promieniami serce, przepasane koroną cierniową i zwieńczone krzyżem. Po prawej stronie Jezusa znajduje się figura św. Antoniego Padniewskiego trzymającego w lewej ręce księgę – Biblię, na której siedzi Dzieciątko Jezus. Jezus przytrzymuje ręką ustawiony na księdze globus zwieńczony krzyżem ? symbol władzy nad światem. Św. Antoni w prawej ręce trzyma swój symbol ikonograficzny, znak czystości, białą lilię. Na antependium ołtarza przedstawiono Ostatnią Wieczerzę.
Po lewej stronie ołtarza głównego, w niszy została umieszczona postać św. Wacława. Przedstawiono go w książęcej koronie na głowie, odzianego w tunikę, na którą nałożony został złoty pas rycerski. Na ramiona ma narzucony płaszcz, spięty na piersiach cenną broszą. Św. Wacław prawą rękę opiera na stojącej tarczy z herbem dynastii Przemyślidów ? złotym orłem (powinien być czarny). W lewej ręce święty trzyma chorągiew. Po bokach ołtarza ustawione są dwa anioły trzymające lampy. Po bokach ołtarza, na ścianie prezbiterium namalowany został po prawej stronie pelikan karmiący młode własną krwią, znak ofiary Jezusa. Po lewej stronie jest Baranek Apokaliptyczny, leżący na księdze zamkniętej siedmioma pieczęciami, przytrzymujący chorągiew Zmartwychwstania. Baranek jest znakiem Chrystusa Zmartwychwstałego.
Po prawej stronie ściany tęczowej znajduje się architektoniczny, boczny ołtarz św. Józefa. W środkowej niszy umieszczono postać św. Józefa trzymającego na prawej ręce przez szatę płaszcza Dzieciątko Jezus, które ma rozłożone ręce w geście zaproszenia. Św. Józef w lewej ręce dzierży laskę, która u góry zamienia się w kwiat lilii, symbol świętego. Po prawej stronie św. Józefa, w niszy ustawiona została figura św. Piotra trzymającego klucze do Królestwa Niebieskiego w jednej ręce, w drugiej zwój – atrybut apostoła. Przy jego nogach ustawiono koguta, symbolizującego trzykrotne zaparcie się Piotra. Po przeciwnej stronie św. Józefa znajduje się postać św. Pawła trzymającego miecz, którym go ścięto. Do piersi przyciska zwój – symbol apostoła. Na antependium znajduje się histogram IHS.
Przed ołtarzem św. Józefa stoi wieloboczna chrzcielnica ozdobiona motywami neogotyckiego ornamentu i główkami aniołków. Na jej pokrywie umieszczone są postacie Chrystusa przyjmującego chrzest od św. Jana Chrzciciela.
Po lewej stronie ołtarza głównego ustawiono analogiczny do ołtarza św. Józefa, ołtarz boczny Matki Boskiej z Lourdes. Po środku ołtarza, w niszy została wstawiona figura Matki Boskiej w pozie modlitewnej i z różańcem u pasa. Po bokach, również w niszach, stoi po prawej stronie św. Katarzyna Aleksandryjska, w królewskim stroju i w koronie na głowie. W prawej ręce trzyma miecz, którym ją ścięto, w lewej liść palmy, symbol męczeństwa. U stóp ma koło, którym łamano jej kości. Po drugiej stronie umieszczono figurę św. Elżbiety Węgierskiej, opiekunki biednych i chorych, w królewskich szatach, z koroną na głowie. Z jej płaszcza wypadają róże, jej znak atrybucyjny. Na antependium znajduje się symbol maryjny, płonące serce z różanymi kwiatami, na tle złotych promieni. Na mensie ustawiona jest figura Matki Boskiej z Fatimy.
Na bocznych ścianach kościoła zostały umieszczone wielofigurowe Stacje Drogi Krzyżowej. I stację ofiarowali Franciszek Maliszewski z żoną Pauliną, II – J. F. Brom z żoną Franciszką, III – Jakub Pellowski z synami, IV – Weronika Wika, V – Vincent i Frances Bambenek oraz A. Jereczek i V. Brezezinski; VI – J. Pela z rodziną; VII – J. Toshner z rodziną; VIII – Marianna Herek; IX – Albert Kaldunski z żoną Marianną; X – A. Schultz, M. Kratch, F. Rekowscy, J. Rudnik i M. Ochadlowska; XI – L. Guzinski z rodziną; XII – Józef i Franciszek Wnukowie; XIII – Robert i Pelagia Stanisławscy; XIV – George Herman z rodziną.
W XIX-wiecznych amerykańskich kościołach katolickich bardzo popularne były witraże. Ich forma nawiązywała do witraży gotyckich, na których przedstawione były postacie świętych na tle gotyckich motywów architektonicznych i ornamentów roślinnych. Po prawej stronie nawy kościoła, od strony prezbiterium, znajduje się witraż ze św. Józefem trzymającym w ręce swój atrybut – białą lilię. Witraż do kościoła ofiarowało Towarzystwo św. Józefa.
Za witrażem ze św. Józefem jest witraż przedstawiający Najświętsze Serce Jezusa – postać Jezusa wskazującego na swoje płonące i otoczone promieniami serce. Witraż ofiarowało Towarzystwo Najświętszego Serca Pana Jezusa. Kolejny witraż ukazuje św. Jerzego ukazanego w zbroi z tarczą i mieczem, lancą zabijającego leżącego u jego stóp smoka. Fundatorem tego witraża było Towarzystwo św. Jerzego. Następny witraż przedstawia starszego mężczyznę, św. Jakuba Starszego w stroju i z laską pielgrzyma. Na głowie ma kapelusz z szerokim otokiem, na którym umieszczona jest muszla. Witraż ofiarowali Jakub Kalduński z żoną Julianną. Przed chórem umieszczony jest witraż z mitrą biskupią.
Po drugiej stronie nawy witrażowi św. Józefa odpowiada witraż z Matką Boską Różańcową, ubraną w niebieski płaszcz, z koroną na głowie, prezentującą różaniec. Witraż ofiarowało Towarzystwo Sióstr Różańcowych. Za tym witrażem, w kolejnym oknie jest postać Maryi w niebieskim płaszczu z czerwoną podszewką i białą suknią, a nad jej głową umieszczono nimb. Maryja wskazuje na swoje serce. Witraż ufundowali Jan J. Brom z żoną Franciszką. Następny witraż przedstawia św. Wacława w zbroi rycerskiej w narzuconym na ramiona książęcym płaszczu i koronie na głowie. W ręku dzierży miecz. Za św. Wacławem jest witraż ze św. Andrzejem. Odziany w długie szaty święty, nad głową ma złoty nimb. Ręką przytrzymuje krzyż, na którym został ukrzyżowany, drugą ręką przytrzymuje zwój – symbol apostoła. Witraż ufundował proboszcz parafii ks. Andrzej Gara (1898-1901). Przed chórem znajduje się witraż z symbolem krzyża.
W kościele w Dodge, w części chóru odnajdziemy witraże: z chrystogramem IHS, ofiarowany przez Bartłomieja (?) i Petronellę Gabrychów oraz ze znakami Alfa i Omega symbolizującymi Chrystusa, ufundowany przez Józefa i Agnieszkę Wnuków. W ścianie szczytowej chóru, w podwójnym witrażu zostały umieszczone dwa serca: Maryi, witraż ofiarowany przez panny i Jezusa, ofiarowany przez kawalerów.