Więcej o historii
Miejscowość Stevens Point jest stolicą hrabstwa Portage. Położona jest nad rzeką Wisconsin w stanie Wisconsin. Znajduje się tam kościół pw. św. Piotra. Polskie rodziny, zanim powstała świątynia pw. św. Piotra, modliły się razem z imigrantami irlandzkimi, francuskimi i niemieckimi w kościele pw. św. Szczepana. Ze względu na duży napływ polskich osadników w okolice Stevens Point oraz powtarzające się prośby polskich imigrantów biskup Henni z Milwaukee zgodził się na utworzenie nowej, polskiej parafii. W tym celu w czerwcu 1876 roku wysłał ks. Anthony’ego Bogackiego by zorganizował, wraz z lokalną społecznością, parafię pw. św. Piotra. W spotkaniu założycielskim uczestniczyło 50 polskich rodzin, wśród nich byli m.in.: John Bulmański, Hedwig Ciszewski, Jacob Glinski, John Grabowski, Justina Iwaszkiewicz, Andrew Komasa, Frank Kujawa, Paul Lukaszewitz, Lawrence Maciejewski, Stephen Spychalski, Andrew Stefaniak i John Wilkowski. Za uzbierane 800 dolarów zakupiono 4 działki oraz dom, który na początku służył jako pierwszy kościół pw. św. Piotra. W sierpniu 1876 roku rozpoczęto prace nad konstrukcją nowego, drewnianego kościoła, który służył parafianom do 18 października 1896 roku. Koszt budowy wyniósł 3000 dolarów. Stary budynek przebudowano na plebanię. Pod koniec 1882 roku za 2500 dolarów rozpoczęto budowę nowej plebanii.
W czasie gdy proboszczem parafii św. Piotra był ks. Anthony Lex odnowiono zewnętrzną część kościoła. W 1887 roku za 1000 dolarów zakupiono od miasta 4 działki i drewniany budynek szkoły publicznej, w którym powstała szkoła parafialna. Nauczycielkami zostały zakonnice ze Zgromadzenia Sióstr Szkolnych de Notre Dame, które w 1895 roku zostały zastąpione przez siostry Franciszkanki z Milwaukee. Ze względu na stale powiększającą się parafię postanowiono rozbudować kościół. Wybudowano również dwupiętrowy dom dla zakonnic. W kolejnych latach przebudowano i wzmocniono wieżę kościoła by zainstalować dzwon. Wzniesiono również nowy ołtarz główny i zakupiono ziemię pod cmentarz.
18 października 1896 roku w parafii wybuchł pożar, który strawił kościół i plebanię. Wkrótce potem z funkcji proboszcza zrezygnował ks. Zielinski. Zadanie odbudowy parafii biskup Messner powierzył ks. Lucasowi Pescinskiemu. Niecały rok po pożarze zaczęto budowę nowej świątyni. W skład komitetu budowy weszli: ks. Lukas Pescinski, Michael Friday, John Biesik, Joseph Glinski, August Kostka, Anthony Kirsling i Joseph Friday. Kamień węgielny poświęcono 11 lipca 1897 roku, a 19 grudnia tego roku biskup Messner poświęcił nowy kościół oraz dzwonnicę, tym razem posiadającą dwa dzwony. Świątynia wzbogaciła się o nową Drogę Krzyżową i organy.
Na początku 1901 roku parafia składała się z 434 rodzin. Oprócz nowego kościoła do parafii należała też, składająca się z trzech pokoi, drewniana szkoła, murowany dom dla sióstr nauczycielek oraz cmentarz. Ks. Lukas Pescinski zorganizował w Stevens Point Dom Macierzysty Polskich Sióstr Szkolnych św. Józefa, które uczyły w różnych szkołach polskich parafii. Z powodu przepełnienia sal lekcyjnych w czerwcu 1904 roku rozpoczęto budowę nowej szkoły. Gotowy budynek poświęcono w maju 1905 roku. W listopadzie 1910 roku poświęcono nowy budynek plebanii. W tym samym roku dwóch anonimowych parafian ufundowało dwa nowe ołtarze boczne. W czasie gdy funkcję proboszcza pełnił ks. Stanisław A. Elbert rozbudowano szkołę i zorganizowano bibliotekę składającą się z 300 książek. Wszystkie były w języku polskim.
W 1914 roku, z powodu niewystarczającej ilości miejsc, podjęto decyzję o rozbudowie świątyni pw. św. Piotra. Prace ruszyły na początku 1915 roku i obejmowały gruntowny remont całej świątyni. Parafianie ufundowali m.in. nowy ołtarz główny, drogę krzyżową, dzwony na wieżę i malowidła na ścianach. Ponieważ parafia cały czas się rozrastała, biskup Green Bay postanowił utworzyć nową parafię pw. św. Stanisława Kostki. Tym sposobem parafia pw. św. Piotra została podzielona. W 1916 roku zakupiono teren pod nowy cmentarz, który później nazwano Cmentarzem Aniołów Stróżów. W kolejnych latach przebudowano podziemia kościoła na salę parafialną oraz zbudowano większy dom zakonny. W 1926 roku parafia liczyła 765 rodzin.
W 1931 roku, pomimo trudnej sytuacji gospodarczej, ale z powodu stale rosnącej liczby uczniów, podjęto decyzję o budowie nowego gmachu szkoły. Budynek z dużą salą gimnastyczną poświęcono na początku stycznia 1932 roku. Jesienią 1943 roku rozpoczęto remont wnętrza kościoła zakończony wiosną 1944 roku. W tym czasie, od wschodu i zachodu, dobudowano dwa nowe wejścia, przy których umieszczono dwie nowe chrzcielnice oraz dwa nowe konfesjonały. Po powstaniu diecezji Madison w grudniu 1945 roku parafia pw. św. Piotra wraz z całym hrabstwem została przyłączona do diecezji La Crosse.
W późniejszych dekadach parafia pw. św. Piotra rozwijała się skupiając wokół siebie kolejne pokolenia potomków polskich rodzin przybyłych w okolice Stevens Point w XIX wieku. W 1995 roku zakończono przebudowę dachu kościoła. Przemalowano wnętrza świątyni oraz ołtarz główny. W 2001 roku parafia obchodziła 125 rocznicę powstania.
Pierwszym proboszczem parafii pw. św. Piotra był ks. Anthony Bogacki. Pełnił tę funkcję do kwietnia 1877 roku. Na pięć miesięcy zastąpił go ks. January Czarnowski. Od września 1877 do maja 1878 roku proboszczem był ks. Adalbert Burkowski. Jego następcami byli: ks. Josephat Walun (1878-1881), ks. Zawistowski (1881), ks. E. J. Słowikowski (1882-1884), ks. Anthony Lex (1884-1888), ks. Walter Grabowski (1888-1891), ks. Zygmunt Woźny (1891-1894), ks. Quiryn Zielinski (1894-1896), ks. Lucas Pescinski (1896-1909), ks. Władysław Stefaniak (w czasie urlopu ks. Pescinskiego, od września 1906 do maja 1907), ks. Stanisław A. Elbert (1909-1929), ks. Juliusz Chylinski (1929-1959), ks. Stephen Mieczkowski (1959-1967), ks. Stanley A. Andrzejewski (1967-1969), ks. Chester A. Zieliński (1969-1980), ks. Chester Moczarny (1980-1982), ks. Chester Osowski (1982-1987), ks. Francis Mancl (lipiec – listopad 1987), ks. Robert Cook (grudzień 1987 – kwiecień 1988), ks. Gerald Fisher (1988-1998). W 2001 roku proboszczem parafii był ks. Robert Schaller. Obecnie funkcję tę sprawuje ks. John Potaczek.
Więcej o kościele
Neogotycki kościół pw. św. Piotra został wybudowany w 1897 roku, powstał z czerwonej cegły, z kamiennym cokołem. Został założony na planie prostokąta z wysoką wieżą od frontu. Posiada wieloboczne wysokie prezbiterium, w dolnej partii ujęte jest niską częścią mieszczącą zakrystię kościoła. Świątynia jest oszkarpowana, wokół jej ścian biegnie ornament konsolkowy. W bocznych ścianach kościoła znajduje się, z każdej strony, siedem ostrołukowych okien wypełnionych witrażami. Pozostałe okna i wejścia do kościoła mają formę ostrołuków. Do wnętrza prowadzi wzniesiony przed wieżą przedsionek z ostrołukowym portalem. W oszkarpowanej wieży znajduje się potrójne, wysokie okno witrażowe. Ponad nim kondygnację wieńczy ornament arkadkowy. Pierwsza kondygnacja wieży stanowi podstawę drugiej, mniejszej kondygnacji z potrójnymi oknami, zegarami, zwieńczonej wieloboczną kopułą z krzyżem. Po obu stronach wieży, w fasadzie znajdują się ostrołukowe okna.
Wnętrze kościoła jest jednonawowe, stylizowane na gotyckie. W neogotyckim prezbiterium znajduje się ołtarz architektoniczny, neogotycki, wzniesiony w 1915 roku. Pośrodku ołtarza jest grupa rzeźbiarska Ukrzyżowania, z Chrystusem wiszącym na krzyżu, z Matka Boską Bolesną i św. Janem. Ponad nimi i arkadą umieszczono siedzącą postać św. Piotra z atrybutami: kluczem i księgą, któremu towarzyszą po bokach grające na trąbach anioły. Pod postaciami Ukrzyżowania, na mensie ustawiono tabernakulum, z neogotyckim krzyżem ołtarzowym. Po bokach są płaskorzeźbione sceny biblijne: złożenie ofiary ze swego syna Izaaka przez patriarchę Abrahama i scena z Melchizedekiem, który wyniósł chleb i wino na powitanie Abrahama przybywającego po wygranej bitwie. U dołu ołtarza płaskorzeźbiona scena Ostatniej Wieczerzy.
W pierwszej kondygnacji ołtarza pod arkadami ustawione są postacie: po prawej stronie od nawy św. Anna nauczająca małą Marię, po lewej św. Juda z atrybutem w postaci pałki. Powyżej nad św. Anną jest postać Chrystusa Zmartwychwstałego z oznakami męki na Jego prawej dłoni i z prawą ręką wskazującą na serce. Po drugiej stronie Matka Boska Niepokalana, prawą ręką zakrywająca swoje serce. Ponad Chrystusem jest ustawiona figura św. Antoniego z Dzieciątkiem Jezus umieszczonym na księdze, święty trzyma też swój atrybut w postaci białej lilii. Po przeciwnej stronie świętego Antoniego jest rzeźba św. Agnieszki trzymającej Baranka. Na ścianach prezbiterium są malowane symbole ewangelistów oraz witraże ze św. Kazimierzem Królewiczem po lewej stronie i św. Stanisławem Kostką po stronie prawej.
W 1910 roku zostały wykonane boczne, architektoniczne, neogotyckie ołtarze. Po lewej stronie nawy, pośrodku ołtarza jest duża figura Matki Boskiej z Dzieciątkiem. Po Jej prawej stronie stoi św. Jadwiga Śląska w książęcej koronie na głowie i bogatej sukni dworskiej, trzymająca model ufundowanego przez siebie kościoła, po lewej stronie św. Róża z Limy w habicie dominikańskim, w wieńcu z róż na głowie, trzymająca w dłoniach krzyż. W prawym bocznym ołtarzu, pośrodku jest figura św. Józefa z Dzieciątkiem Jezus i atrybutem w postaci lilii. Po bokach św. Józefa stoją św. Jan Ewangelista trzymający zwój i ze swoim symbolem w postaci orła, po drugiej stronie jest postać św. Kazimierza Królewicza w koronie książęcej na głowie, pasie rycerskim, trzymająca swój atrybut, białą lilię.
Na ścianach kościoła zostały umieszczone rzeźbione i polichromowane stacje Drogi Krzyżowej ufundowane przez wiernych w 1905 roku. Na sklepieniu kościoła znajdują się malowane obrazy przedstawiające: Zwiastowanie Maryi, Pokłon pasterzy, Ucieczka do Egiptu, Jezus opuszcza swoją Matkę, Jezus i samarytanka przy studni, Chrystus Zmartwychwstały i płacząca przy grobie św. Maria Magdalena. Pomiędzy nimi umieszczone zostały symbole chrześcijańskie: w jednym medalionie krzyż, kotwica wiary i płonące serce; w drugim symbol Eucharystii w postaci kielicha z hostią z chrystogramem IHS oraz wyrastającymi z niej kłosami zboża. Kielich otoczony jest winną latoroślą z gronami. Na trzecim obrazie jest pelikan w gnieździe karmiący swoją krwią pisklęta. Nad gniazdem wznosi się krzyż. Na ostatnim obrazie namalowany został złożony na ołtarzu Baranek Eucharystyczny z chorągwią zmartwychwstania i krzyżem.
W kościele znajdują się witraże, w których poszczególne sceny przedstawione zostały na tle neogotyckiej architektury i ornamentu. Po lewej stronie nawy, od ołtarza Matki Boskiej, w oknach znajdują się witraże: Koronacja Matki Boskiej przez Boga Ojca i Chrystusa oraz Ducha św. w postaci gołębicy, witraż ofiarował wraz z żoną Franciszek Literski; drugi witraż to Matka Boska Niepokalanie Poczęta; kolejny to zesłanie Ducha św. z przedstawieniem Maryi i apostołów, ofiarowany wraz z żoną przez Józefa Bogaczyka. Kolejny witraż ze sceną Wniebowstąpienia Chrystusa w otoczeniu apostołów ofiarowali Szczepan H. Worzałła z synem Władysławem, obok witraż ze sceną Chrystusa Zmartwychwstałego z grobu z chorągwią zmartwychwstania w otoczeniu śpiących strażników i anioła. Witraż ofiarowali P. Jakub Lewandowski, Stanisław i Jan Tomaczakowie oraz Józef Jeliński. Witraż przedstawiający Powołanie św. Piotra przez Jezusa ofiarował „Dwór św. Jana Leśniczych”.
Po drugiej stronie nawy, od strony bocznego ołtarza św. Józefa znajduje się witraż przedstawiający scenę Zwiastowania Maryi przez archanioła Gabriela, witraż ofiarował wraz z żoną Franciszek Czecholiński. Kolejny witraż to Pokłon pasterzy, podobnie jak witraż z Niepokalaną, zachowany tylko częściowo. Witraż Wniebowstąpienie Chrystusa ufundowali Jan Treder i Al. Firkus. Witraż przedstawiający św. Małgorzatę Marię Alacoque, w czasie objawienia Chrystusa, ofiarowała rodzina Jana Winieckiego. Następny witraż ufundowało Bractwo Różańca Niewiast i przedstawia tronującą Madonnę z Dzieciątkiem ofiarujący różaniec św. Dominikowi i św. Katarzynie Sieneńskiej. Następny witraż przedstawia Chrystusa z dziećmi i matkami z napisem: „Pozwólcie dziatkom przyjść do Mnie, bo z takich jest Królestwo Niebieskie” i na chórze znajduje się witraż ze sceną Anioł Stróż i św. Józef z Dzieciątkiem. Przy chórze umieszczone zostały witraże ukazujące: św. Jadwigę Śląską z księciem Henrykiem Pobożnym, św. Anioła Stróża, św. Józefa z Jezusem i Św. Franciszka z Asyżu. Nad wejściem umieszczony został witraż z przedstawieniem Matki Boskiej z Dzieciątkiem, a po środku wejścia do kościoła witraż ze św. Piotrem.
We wnętrzu kościoła ustawione są wolno stojące figury: św. Wincentego a Paulo, św. Franciszka obejmującego Chrystusa na krzyżu według obrazu Bartolomé Estebana Murilla oraz figura Chrystusa Zmartwychwstałego.
Bibliografia:
„Saint’s Peter Parish. The first one hundred years”, 1976.
„Diamond Jubilee. 1876-1951. Saint Peters Parish. Stevens Point, Wisconsin”, 1951.
„Upon This Rock. Saint Peter Catholic Church, 1876-2001. Stevens Point, Wisconsin”, Wyd. New Past Press, Inc., Friendship, Wisconsin 2001.